Tam tahıl nedir?
Tahıllar üç kısımdan oluşur:
Lif açısından zengin dış kabuk (kepek) : Lifler, B vitamini, mineraller, protein ve doğal olarak oluşan sağlığa yararlı bitkisel maddeler içerir.
Ortadaki nişastalı ısım (endosperm) : Orta tabaka - en büyük kısım - bitkinin ana enerji deposudur. Karbonhidratlar, proteinler, az miktarda B vitamini içerir.
Oldukça zengin iç kısım (tohum/ruşeym) : Tahılın en küçük parçası olmasına rağmen tohumda birçok yararlı madde bulunur: Önemli yağlar, mineraller, B vitaminleri, E vitamini gibi. Ruşem tahılın çok küçük bir kısmını oluşturur, 1 ton tahıldan 1 kilogram kadar ruşeym çıkar.
Tam tahıllar tahılın bu üç faydalı kısmını da içerir.
Rafine tahıl nedir?
Tahıl işlendiğinde yani rafine hale geldiğinde kepek ve tohum kısımları gider. Geriye yalnız enerji veren endosperm kısmı kalır. Bu birçok yararlı maddenin kaybı demektir. Rafine gıdalar genellikle beyaz renktedir. Daha yumuşaktırlar. Piyasada tüketilen beyaz ekmek ve pirinç en yaygın tüketilen rafine tahıllardır. Rafine tahıllarla beslenen çocukların karnı doyar ama yeterince beslenemezler.
Rafine tahıllarla ilgili tek sıkıntı da bu değildir. Bu tahılların glisemik indeksi yüksektir. Yani kan şekerinin çok hızlı bir şekilde yükselip düşmesine neden olurlar. Eğer genetik yatkınlık da varsa, bu durum ileride insülin direnci ve şeker hastalığına zemin hazırlar.
Rafine tahıllar, lif açısından çok fakirdir. Bu durum küçük gurmelerin sindirim sistemini çok olumsuz etkiler, kabızlığa yol açabilir.
Tam tahıllar neden daha faydalı?
Tam tahıllarla beslenen çocuklar boş kalori almazlar; Çocuğa enerji veren, karnını doyuran ama zihinsel ve fiziksel gelişimini destekleyecek vitamin ve minarelleri içermeyen yiyeceklere boş kalori denir. Tam tahıllar çok zengin beslenme kaynaklarıdır. Çocuğunuz gelişimi için gerekli bir çok besin öğesini içerirler.
Üstelik lif açısından zengindirler, sindirim sistemini olumlu etkilerler. Kabızlığa yol açmazlar.
Glisemik indeksleri düşüktür; kan şekerinde ani yükselme ve düşüşlere neden olmazlar. Şeker hastalığı ve günümüzde çok yaygın olan insülin direnci gibi rahatsızlıkların önüne geçerler.
Tam ekmekle kepekli ekmek arasında ne fark var?
Tam ekmek buğday, çavdar, yulaf veya başka herhangi bir tahıldan yapılmış olabilir. Tam ekmekte kullanılan un, tahılın kepek, tohum (ruşeym) ve endospermi denen her 3 kısmını da içerir. Tahılın hiçbir öğesi ayrıştırılmamıştır. Koyu renkli ve ağırdır. Vitamin minarel açısından çok zengin ve besleyicidir.
Beyaz rafine ekmekler buğdayın sadece endosperm kısmından üretilmiş unla yapılır. Enerji verir ama besleyici değeri düşüktür. Kepek ekmekleri ise genelde beyaz una bir miktar buğday kepeği katılarak üretilir. Beyaz ekmeğe oranla lif açısından daha zengindirler ama tam ekmek kadar besleyici değildirler.
Tam pirinç ile kepekli pirinç aynı şey mi?
Tam kelimesi kelimesinin insanlar arasında çok yaygın kullanımı olmadığı için kimi zaman daha yaygın olan kepekli kelimesinin kullanıldığını görüyoruz. Kepekli ve tam ekmek arasında fark olsa da pirinçte durum böyle değil. Piyasada satılan kepekli pirinç ile tam pirinç arasında çoğu zaman bir fark bulunmamakta. Gene de alırken paketin arkasını okumaya özen gösterin, pirincin herhangi bir işlemden geçip geçmediğini anlamaya çalışın.
İrmik, bulgur, yulaf ezmesi tam tahıl mıdır?
İrmik tam tahıl değildir. Ama son derece besleyicidir. İrmik makarnanın ham maddesidir, durum buğdayından yapılır. Durum buğdayı ekmek yapımında kullanılan buğdaydan farklıdır. Özellikle protein değeri daha yüksektir.
Yulaf ezmesi de tam tahıl değildir. Beyaz pirinç gibi yulafın kepek ve endospermi ksımının ayrılmasıyla elde edilir. Ve çok önemli besin öğelerini kaybetmiştir. Yulaf ezmesinden farklı olarak kimi zaman yulaf kepeği satıldığı görülür. Bu ikisini birarada kullanırsanız en azından daha az besin kaybı olur.
Bulgur tam tahıl sınıfına girer. Buğdaydan yapılır ama yapılış biçimi nedeniyle besin öğelerini kaybetmez. Bu nedene bulgur pilavı beyaz pilava çok iyi bir alternatiftir.
Tam tahıllar kansızlık yapar mı?
''Tam tahıllar kansızlık yapar'' demek doğru olmaz. Ama demir emilimini zorlaştırdıkları doğru. Demir, çok zor emilen bir mineral. Demirden zengin yiyecekler tüketsek de sindirim sistemi o demirin yalnızca bir kısmını emebiliyor.
Sadece tam tahıllar değil, süt ürünleri de demir emilimini zorlaştırıyor. Demir eksikliği çocuklarda çok sık görülüyor. Bu nedenle özellikle çocukların beslenmesinde demir emilimini kolaylaştıracak yöntemlere özen göstermek gerekiyor.
Rafine tahılların (beyaz pirinç, beyaz ekmek) pek fazla besleyici değeri olmadığı için tam tahıllardan vazgeçmek bir seçenek değil. Bunun yerine, demirden zengin yiyeceklerle (mesela köfte) tam pilav ya da ekmek vermek yerine, bir iki kaşık kuru baklagil ya da sebze vermek çok daha iyi bir seçenek oluyor. Ya da siyah kuru üzümle mandalina (C vitamini demir emilimini kolaylaştırıyor) yemeleri demir açısından çok faydalı olabiliyor.
Tam tahılları ise, sebze ile vermeyi tercih edebilirsiniz. Tam pirinci bir gece önceden ıslatmak pişirmeyi kolaylaştırıyor. Demir emiliminin önüne geçen maddeleri de azalttığı iddia ediliyor.
Bebeğim tam tahılları sindirebilir mi?
Bebeğinizi katı gıdaya geçtiği ilk günden itibaren tam tahıllarla besleyebilirsiniz. Tam tahıllarda tahılın liften zengin olan kepek kısmı ayrıştırılmadığı için, rafine tahıllardan farklı olarak bol lif içerir. Lif sindirim sistemini çok olumlu etkiler. Küçük gurmelerin kabızlık sorunun temel nedeni genelde liften fakir beslenme şeklidir.
Tam tahılların unundan bebek maması/muhallebisi yapılır mı?
Tam tahılların unundan bebek maması yapılabilir. Hatta yapılmalıdır. Zira bu unlarla yapacağınız mamalar, rafine edilmediği için tahılın tüm besleyici öğelerini taşır, çok daha faydalıdır. Ama dikkat etmeniz gereken bazı hususlar da yok değil. Piyasada satılan hazır tahıllı mamaları pişirmeniz gerekmez. Zira bunlar önceden işlemden geçmiştir. Ama yulaf ya da pirinç unuyla evde yapacağınız muhallebiyi pişirmeniz gerekir.
Çocuğum tam ekmek ve pirinç yemek istemiyor ne yapmam gerekiyor?
Bebeğinize eğer katı gıdaya geçtiği ilk günden itibaren tam tahıl ile beslediyseniz böyle bir sorun yaşamazsınız. Tam ekmek ya da pirincin daha lezzetsiz olduğu bir önyargıdır. Damak tadımız rafine (beyaz) ekmek ve pirince alıştıysa tam tahıllar ilk etapta bize cazip gelmeyebilir. Çocuğumuz için de bu durum böyledir. Her zaman bulgur veya tam pirinç ile beslenmiş bir çocuğa 2 yaşında beyaz pirinç verdiğinizde sanılanın aksine bu pirinç hoşuna gitmeyebilecektir. O güne kadar beyaz makarna ve pilavla beslenmiş bir çocuk da tam (esmer) makarnaya çok sıcak bakmayabilir.
Bu nedenle eğer beyaz tahıllarla işe başladıysa 2 yaşındaki inatlaşma ve yemek seçme dönemine girmeden bu değişimi gerçekleştirmek daha mantıklıdır. Çocuğunuz 2 yaş ve üzerindeyse biraz daha zorlanacağınızdan şüphe yoktur.
Geçiş sürecinde şu yolları deneyebilirsiniz:
• Çocuklar sizden gördüklerini yaparlar. Siz beyaz ekmek/pilav yerken onun tam pilav yemesini beklemek gerçekçi değildir. Öncelikle kendi menünüzü buna göre şekillendirmeniz gerekir.
• Bir anda tüm tahıları tam tahıllara çevirmeniz gerekmez. Ekmekten başlayıp alıştıkça , pirinç ile devam edebilirsiniz. Ya da tam tersi.
• Bulgur pilavı her evde pişer. Bulgur pilavına daha alışıksa, beyaz pilavı yavaş yavaş beslenme düzeninden kaldırıp yerine bulguru koyabilirsiniz. Zamanla da tam pirinci eklersiniz.
• Mevsimiyse domates bütün dertlerinizi çözebilir. Çocuklar genelde domatesli pilava/makarnaya bayılır. Güzel bir sos, makarna ve pilavın renginden kaynaklı reddetmeleri azaltacaktır.
• Tam tahıllı ekmeğin üstüne sevdiği bir şeyi sürerek cazip hale getirebilirsiniz. Yahut üstüne peynir koyup fırınlamak gibi yöntemlerle farklı renk ve dokuyu bir nebze saklayabilirsiniz.
• Yemek istemeyen çocuğunuza tam pilav ya da makarnanın neden farklı göründüğü ve neden daha faydalı olduğunu uygun bir dille ve basitçe anlatabilirsiniz. Bulduğunuz bir buğdayı ona göstererek, internetten fotoğraflar bularak, değirmene yahut tahıl satan bir yere götürerek, birlikte resim çizerek bunu yapabilirsiniz. Böylece birlikte bir araştırma projesine de imza atmış, onu da bu seçimin parçası yapmış olursunuz.
• Tam ekmek/makarna/pilav yiyen çocuklarla yemeklerde bir araya getirebilirsiniz.
• Yapmamanız gereken tek şey inatlaşmak ve zorlamaktır. Çok direniyorsa belki bir ay sonra tekrar deneyebilirsiniz. Ama bu süre boyunca siz tam tahılları tüketmeye devam etmelisiniz.
Tam pirinç, buğday, çavdar ve yulaf ununu nereden bulurum?
Tam buğday ve çavdar unu bulmakta artık çok fazla sorun yok. Hemen tüm büyük marketlerde bu ürünler satılıyor.
Piyasada satılan pirinç unları beyaz pirinçten yapılıyor. Ancak tam pirinç unu da organik marketlerde ve büyük marketlerde satılmaya başladı. Tam pirincin kendisi de tüm marketlerde var. Eğer tam pirinç unu bulamazsanız, tam pirinci alıp yıkayıp kuruttuktan sonra (kuruması birkaç gün alabilir) blender’da un haline getirebilirsiniz. Pirinç çok sert, blender’ınızın motorunun güçlü olması gerekir. Tek seferde çok fazla pirinç çekmeyerek de motoru koruyabilirsiniz. Bu iş için kahve değirmeni de kullanabilirsiniz.
Tam yulaf unu da organik marketlerde ve büyük marketlerde satılmaya başladı. Tam yulaf tanesi bulmak ise bir hayli zor. Tam yulaf tanesini doğal ürünler satan yerlerden bulabilirsiniz. Pirinçle aynı işlemden geçirip un haline getirmek mümkün. Hatta yulaf tanesi pirinçten daha kolay öğütülebiliyor. Marketlerde satılan “yulaf ezmesi” ise beyaz pirinç gibi rafine bir tahıl.
Piyasadaki tahıllı mamalar tam tahıllardan mı yapılıyor?
Çoğunlukla hayır. Hem tam tahıllardan yapılmıyor, hem de önceden işlemden geçiriliyor. Bu nedenle pişirmeden sadece suyla ya da sütle karıştırarak çocuğunuza verebiliyorsunuz. Tam tahılların raf ömrü çok kısa. Çünkü içlerinde, rafine muadillerinde olmayan çok faydalı bir takım yağlar var. Bu yağlar aynı zamanda çabuk bozulmalarına neden oluyor. Bu durum ticari kuruluşlar için sorun yarattığından tam tahıl kullanmayı tercih etmiyorlar.
Tam tahıllar çabuk bozulur mu, nasıl saklamak ve pişirmek gerekir?
Tam tahıl tüketirken en çok dikkat etmemiz gereken şey bozulma ve mantarlanma riskidir. Tam tahılların raf ömrü çok kısa, çok çabuk bozulup mantarlanıyorlar. Çünkü içlerinde, rafine muadillerinde olmayan çok faydalı bir takım yağlar var. Bu yağlar aynı zamanda çabuk bozulmalarına neden oluyor.
Tam tahılları serin ve kuru yerlerde saklamak gerekiyor. Özellikle yaz aylarında havalar çok sıcakken buzdolabında tutmazsanız böceklenme kaçınılmaz hale gelebiliyor.
Tam tahıları tane halinde saklamak gerekiyor. Yani yulaf tanesi, ununa gore çok daha geç bozuluyor. Bu nedenle aldığınız yere güveniniz tam değilse tane şeklinde alıp evde belirli miktarlarda öğütmek iyi olabiliyor.
Tam tahılın bozulduğunu görünüşünden anlamak mümkün değil. Çocuğunuza vermeden once tadına bakın, acı/ekşi bir tadı oluyor. Taze tam tahıldan yapılmış bir muhallebi hiçbir zaman böyle bir tatta olmuyor.
Satın aldığınız yerin saklama koşullarına güvenmiyorsanız en iyi çözüm hasat zamanından hemen sonra yani yeni ürünler piyasaya çıktığı günlerde bu ürünleri fazlaca alıp evde uygun koşullarda saklamaktır.
Tam pirinç kullanacaksanız önce çok iyi yıkamanız gerekir. Pirinç balçıkta yetişen bir tahıl. O nedenle kullanmadan önce çok ama çok iyi yıkamanızda fayda var.
Tam tahıllar
Tam tahıl nedir?
Rafine tahıl nedir?
Tam tahıllar neden daha faydalı?
Tam ekmekle kepekli ekmek arasında ne fark var?
Tam pirinç ile kepekli pirinç aynı şey mi?
İrmik , bulgur, yulaf ezmesi tam tahıl mıdır?
Tam tahıllar kansızlık yapar mı?
Tam tahılların unundan bebek maması yapılır mı?
Bebeğim tam tahılları sindirebilir mi?
Çocuğum tam ekmek ve pirinç yemek istemiyor ne yapmam gerekir?
Tam tahıl unu nereden bulurum, tamtahılları nasıl un haline getiririm?
Piyasadaki tahıllı mamalar tam tahıllardan mı yapılıyor?
Tam tahıllar çabuk bozulur mu, nasıl saklamak ve pişirmek gerekir?
Rafine tahıl nedir?
Tam tahıllar neden daha faydalı?
Tam ekmekle kepekli ekmek arasında ne fark var?
Tam pirinç ile kepekli pirinç aynı şey mi?
İrmik , bulgur, yulaf ezmesi tam tahıl mıdır?
Tam tahıllar kansızlık yapar mı?
Tam tahılların unundan bebek maması yapılır mı?
Bebeğim tam tahılları sindirebilir mi?
Çocuğum tam ekmek ve pirinç yemek istemiyor ne yapmam gerekir?
Tam tahıl unu nereden bulurum, tamtahılları nasıl un haline getiririm?
Piyasadaki tahıllı mamalar tam tahıllardan mı yapılıyor?
Tam tahıllar çabuk bozulur mu, nasıl saklamak ve pişirmek gerekir?